سجاده فرش مسجد ( فرش سجاده ای ) نمادی از وحدت و یگانه پرستی

سجاده فرش مسجد ( فرش سجاده ای ) نمادی از وحدت و یگانه پرستی

سجاده فرش مسجد یا فرش سجاده ای به عنوان یک نمونه‌ی بارز از جنبه‌های مراسم عبادت در هنر می‌باشد؛ این فرش‌های ویژه برای نماز که تلفیقی از هنر و عبادت است، فرش نماز ، فرش محرابی ، فرش سجاده و … نیز نامیده می‌شود.

هنگامی که نمازگزاران در مساجد و نمازخانه‌ها مشغول نماز خواندن هستند، نیاز به یک فضای تکرار شونده و به تقلید از یکدیگر در داخل مسجد و نمازخانه هست تا به طور نمادین مؤمنان و نمازگزاران را از دنیای بیرون برای ارتباط با خدای یگانه جدا کند. سجاده فرش یا فرش سجاده ای که برای نمازگزاران پهن می شود، در واقع این نیاز را کاملا برآورده می‌کند.

تاریخچه‌ی بافت فرش سجاده ای ( سجاده فرش )  توسط مسلمانان در طول تاریخ:

در قرون وسطی، بافت فرش سجاده ای برای نماز در کشورهای اسلامی رایج شده بود، که این نشان از ارتباط و پیوند نزدیک بین دین و زندگی روزمره‌ی مردم داشت.

قدیمی ترین نمونه‌های سجاده فرش را می‌توان در مینیاتورهای ایرانیان در نیمه‌ی اول قرن چهاردهم و همچنین نیمه‌ی اول قرن پانزدهم رویت کرد.

هنرمندان ایتالیایی دوره رنسانس در نیمه‌ی دوم قرن 15 همچون جیووانی بلینی، ویتور کارپچو و لورنزو لوتو، فرش سجاده ترکی را بر روی بوم‌های خود منقوش کرده‌اند، که این امر موجب پارادوکس فرهنگی نادری شده بود.

فرش سجاده مسجد در قرن‌های 16 و 17:

در قرن‌های 16 و 17، فرش سجاده های  مجلل ایرانی نمود پیدا کردند. سجاده فرش ها هم در کارگاه‌های بزرگ با استفاده از الگوهای هنرمندان و هم در خانه‌های روستایی توسط مردم عادی بافته می‌شدند. اما هر کسی که این فرش سجاده ای را می‌بافت – چه یک بافنده‌ی حرفه‌ای و چه یک خانم خانه دار عادی در حومه‌ی دورافتاده – همیشه یک جزء اجباری و جدانشدنی را در برداشت و آن قوس یا طاقی بود که بر روی فرش محرابی مسجد به تصویر کشیده می‌شد؛ این قوس برگرفته از طاق محراب و یا فرورفتگی در دیوار محراب به عنوان جایگاه اصلی در مسجد بود که نمازگزاران به سوی آن نماز خود را به پا می‌داشتند.

طرح‌های سجاده فرش یا فرش سجاده ای امروزی:

فرش مسجد امروزی به صورت رول سجاده فرش و به صورت پیوسته و پشت سرهم بافته می‌شود؛ این رول‌ها توسط نصاب در داخل مسجد نصب می‌شود و هر جایی که نیاز باشد مثل ستون‌ها، فرش سجاده ای برش خورده و دوردوزی می‌گردد. نمونه رول فرش محرابی مسجدی: